Wśród schorzeń oczu i wad wzroku niewiele jest takich, gdzie genetyka gra szczególną rolę. Najczęściej powodem są raczej urazy oka, bądź deformacje soczewki, czy rogówki rozwijające się, na przykład w okresie dojrzewania. W przypadku stożka rogówki jednak dość dużo mówi się o dziedziczności tej choroby. Czy stożek rogówki rzeczywiście ma podłoże genetyczne? Czym właściwie jest? I jak można go leczyć?

Co to jest stożek rogówki?

Stożek rogówki to dość poważne schorzenie polegające na odkształceniu rogówki. Naturalnie rogówka ma kulisty, zaokrąglony kształt. Składa się z włókien kolagenowych. Jeśli z jakiegoś powodu zostanie osłabiona i stanie się cienka, może odkształcić się i uwypuklić w centralnej części tworząc stożek. Powoduje to zaburzenie widzenia. Nietrudno jest przegapić pierwsze objawy stożka rogówki. Widzenie stopniowo pogarsza się, ale niejednokrotnie okulista przepisywał będzie po prostu coraz silniejsze szkła korekcyjne. Gdy to przestaje pomagać, a pojawiają się dodatkowe objawy, zdiagnozowany zostaje stożek rogówki. Wtedy można podjąć odpowiednie leczenie. Wśród objawów pacjenci często wskazują na widzenie dwojakie lub mnogie, efekt halo wokół punktowych źródeł światła, czy zamazane widzenie. Nierzadkie jest też pieczenie, swędzenie i zaczerwienienie oczu. 

 

Czy można go odziedziczyć?

Przyczyny stożka rogówki nie są do końca znane. Wśród możliwych przyczyn wskazuje się, przykładowo, zaburzenia działania układu endokrynologicznego. Innym powodem może być częste i intensywne pocieranie oczu. Dlatego też stożek rogówki często rozwija się u alergików. Szczególnie w okresie nasilenia reakcji alergicznych, osoby uczulone odczuwać będą silniejszą potrzebę pocierania oczu. W dłuższym okresie czasu może to doprowadzić do osłabienia rogówki i stożka.

Wiele mówi się również o genetycznym podłożu powstawania stożka rogówki, nie zostało jednak nigdy stuprocentowo potwierdzone, że jest to choroba dziedziczna. Mniej więcej co piąty pacjent cierpiący na stożek rogówki wskazuje, że w jego rodzinie wystąpiło to samo schorzenie. Nie odkryto jednak do tej pory genu bezpośrednio odpowiedzialnego za rozwijanie się stożka rogówki. Jednocześnie stożek rogówki występuje bardzo często u pacjentów z innymi schorzeniami genetycznymi, jak zespół Downa, zespół Marfana, ataksja Friedreicha, czy choroba Resfuma. Dlatego też należy zakładać duże szanse wystąpienia stożka rogówki, jeśli schorzenie to pojawiło się już wcześniej w rodzinie.

 

Leczenie stożka rogówki

Istnieje kilka metod leczenia stożka rogówki. Na początkowym etapie, gdy stożek nie jest bardzo rozwinięty, okulista może zaproponować specjalne, sztywne, gazoprzepuszczalne soczewki kontaktowe. Pomagają one ograniczyć odkształcanie się rogówki i pogarszanie się stożka. Na dalszych etapach rozwoju choroby może to okazać się niewystarczające. Wówczas istnieje kilka możliwości chirurgicznego leczenia stożka rogówki.

Jedną z metod jest cross-linking. Polega on na naświetlaniu oka promieniami UV po podaniu emulsji fotouczulającej. To pozwala na wzmacnianie i tworzenie się nowych połączeń między włóknami kolagenowymi w rogówce, a w konsekwencji - jej wzmocnienie. Metoda ta wykorzystywana jest do wzmocnienia rogówki i zapobiegnięcia dalszemu rozwojowi stożka rogówki.

Inną możliwością jest wszczepienie pierścieni śródrogówkowych zwanych INTACS. Pierścienie mają właściwie kształt półkoli i wszczepiane są w rogówkę, by utrzymać ją w bardziej kolistym, zbliżonym do naturalnego kształcie. Wśród zalet wszczepienia pierścieni wskazuje się wysoką skuteczność i bezpieczeństwo metody, a także jej odwracalność i możliwość wprowadzania zmian w zależności od potrzeb - pierścienie można usunąć, wymienić ich pojedyncze segmenty, lub zmienić ich położenie.

W przypadku bardzo zaawansowanego stożka rogówki, gdy inne metody nie będą już skuteczne, okulista może zalecić przeszczep rogówki.