Oko jest jednym z najbardziej złożonych narządów w ludzkim ciele. Aby narząd wzroku mógł działać prawidłowo, wszystkie z budujących go elementów muszą z sobą ściśle współpracować. Widzenie to skomplikowany proces, w którym uczestniczy zarówno gałka oczna, jak i mózg. Kluczową rolę pełnią tu tzw. ośrodki optyczne oka: rogówka, soczewka, ciecz wodnista i ciało szkliste. Na utworzenie wstępnych doznań wzrokowych odpowiedzialna jest rogówka. To właśnie na nią padają promienie światła wchłonięte przez gałkę oczną z otoczenia. Jedną z najbardziej tajemniczych chorób rogówki jest stan, gdy naturalnie kulista struktura wydłuża się i zmienia swój kształt na stożkowaty. Schorzenie, określane jako stożek rogówki, występuje u jednej na 1000-2000 osób. Nieleczony może prowadzić do groźnych powikłań, w tym całkowitej utraty wzroku.
Co to jest stożek rogówki i czym się objawia?
Rogówka jest przejrzystą, lekko wypukłą strukturą o średnicy około 11,5 milimetra, znajdującą się w przedniej części gałki ocznej. Prawidłowa grubość rogówki wynosi 0,5-0,6 mm w centrum i 0,6-0,8 mm na obwodzie. W przebiegu choroby zwanej stożkiem rogówki dochodzi do jej ścieńczenia i nadmiernego uwypuklenia. Zmianie ulega krzywizna rogówki, którą można wówczas przyrównać do wydłużonego stożka. Prowadzi to do istotnego upośledzenia funkcjonowania całego układu optycznego, w wyniku którego obraz powstający na siatkówce jest zniekształcony i niewyraźny. We wczesnym stadium choroby pacjenci skarżą się zwykle na lekkie pogorszenie widzenia. Na tym etapie do skorygowania wady najczęściej wystarczają okulary lub szkła kontaktowe. Ponieważ schorzenie ma charakter postępujący, z biegiem czasu dolegliwości się pogłębiają, a ostrość wzroku ulega coraz większemu obniżaniu. Pojawiają się również inne symptomy, przede wszystkim zaczerwienienie i swędzenie oczu, wrażenie zamglenia obrazu, rozmywanie konturów przedmiotów, nadwrażliwość na światło (fotofobia), efekt aureoli wokół źródła światła oraz szybka męczliwość oczy przy czytaniu. Bardzo typowym objawem jest także jednooczne podwójne widzenie. Choć nad stożkiem rogówki prowadzi się wiele badań, etiologia schorzenia nie została do końca wyjaśniona. Eksperci przyjmują, że prawdopodobna przyczyna choroby ma związek z czynnikami genetycznymi, środowiskowymi i komórkowymi. Według jednej z teorii stożkowatość rogówki wynika z zaburzeń syntezy kolagenu. Zwiększoną podatność na zachorowanie wykazują ponadto alergicy i osoby z nawykiem mocnego pocierania oczu.
Do czego może doprowadzić nieleczona wada?
Aby poprawić jakość widzenia na wczesnych etapach stożka rogówki można stosować okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Należy jednak pamiętać, że są to jedynie metody zachowawcze, nie wpływające na zatrzymanie postępu choroby. W celu spowolnienia progresji stożka rogówki stosuje się małoinwazyjne metody operacyjne. Należą do nich nowoczesne zabiegi Cross-Linking i Topoguided oraz wszczepienie pierścieni Intacs. Nieleczona stożkowatość rogówki może doprowadzić do poważnego upośledzenia widzenia. Jeśli w porę nie zostanie podjęta odpowiednia terapia, istnieje spore ryzyko całkowitej utraty wzroku. W ekstremalnych przypadkach jedynym wyjściem z sytuacji może okazać się przeszczep rogówki. Dlatego po zaobserwowaniu jakichkolwiek niepokojących objawów warto zwrócić się o pomoc do okulisty. Stożek rogówki można z powodzeniem leczyć – kluczowe jest wczesne zdiagnozowanie choroby i jak najszybsze podjęcie odpowiedniej terapii.
