​Według statystyk na zaćmę w Polsce cierpi nawet milion osób. Według Światowej Organizacji Zdrowia jest to najczęstsza przyczyna utraty wzroku wśród ludzi. Zaćma, inaczej katarakta, to zmętnienie soczewki oka. Najczęściej występuje w postaci zaćmy starczej i pojawia się u osób, które ukończyły 50. rok życia. Schorzenie może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Czy zatem katarakta jest chorobą dziedziczną? Czy można ją wyleczyć?

Co to jest zaćma?

Nie każdą zaćmę możemy nazwać chorobą. W przypadku katarakty starczej możemy mówić o naturalnym zużyciu się soczewki, stąd jej zmętnienie. Z wiekiem osłabiają się nam kości, wypadają zęby, tworzą zmarszczki - również narząd wzroku nie jest obojętny na te procesy biologiczne. Zdarza się jednak czasem, że rodzimy się z kataraktą - wówczas możemy mówić o procesie chorobowym. Nie należy lekceważyć wystąpienia zaćmy, gdyż nieleczona może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. W sprawnie dającym oku soczewka przepuszcza światło i załamuje je pod takim kątem, aby docierało do siatkówki oka. W przypadku wystąpienia zaćmy możemy mówić o zamgleniu soczewki, przez co do naszej siatkówki trafia mniej światła. To natomiast wpływ na ostrość naszego wzroku. Zwykle schorzenie to rozwija się przez lata, jednak zdarza się tak, że już w ciągu kilku miesięcy może dojść do znacznego pogorszenia wzroku.

Przyczyny wystąpienia zaćmy

W przypadku zaćmy starczej jest to naturalny, biologiczny proces zużycia się soczewki. Współczesna medycyna nie zna sposobu, który pozwoliłby zapobiec powstaniu katarakty, choć genetycy nieustannie badają jej przyczyny. W przypadku zaćmy wrodzonej przyczyn jest wiele - jest wywoływana m.in. przez przyjmowanie niewłaściwych leków przez matkę w ciąży lub przebytą różyczkę. Do grupy ryzyka zaliczają się również dzieci z zespołem Downa. Zabieg usunięcia zaćmy jest konieczny dla prawidłowego rozwoju dziecka. Operacja zazwyczaj wykonywana jest w pierwszych miesiącach życia, najczęściej między 6 tygodniem, a 3 miesiącem. Operacja zaćmy u dziecka jest znacznie bardziej skomplikowana i może wiązać się z powikłaniami, a także zwykle wiąże się z 2-3 dniowym pobytem w szpitalu. O szczegóły najlepiej podpytać specjalisty podczas wstępnej wizyty okulistycznej. Skuteczność zabiegu usunięcia zaćmy u dziecka uwarunkowana jest m.in. dobrania odpowiedniego czasu zabiegu, a także przeprowadzenie ewentualnej rehabilitacji narządu wzroku.

Czy można odziedziczyć zaćmę?

Zaćma starcza nie jest dziedziczna, ale tempo zużycia soczewki jest uwarunkowane genetycznie, gdyż to właśnie w genach wpływają na proces starzenia się naszego organizmu. Dziedziczna może być natomiast zaćma wrodzona. Dziedziczność w przypadku wrodzonej katarakty odpowiada aż za ⅓ przypadków zaćmy wśród dzieci, w tym większość w sposób autosomalny, dominujący. W przypadku zabiegu usunięcia katarakty starczej operacja trwa około 15 – 30 minut i już tego samego dnia pacjent może wrócić do domu. Konieczne jest oczywiście stosowany okres rekonwalescencji pod opieką okulisty.