​

Astygmatyzm to jedna z najpowszechniejszych wad wzroku, a choć dotyka bardzo wiele osób, niewiele ludzi wie, czym właściwie jest i na czym polega. Ocenia się, ze około 50% noworodków ma astygmatyzm, który z czasem się niweluje. Wielu pacjentów ma niewielki astygmatyzm przez całe życie, ponieważ jest on zbyt mały, by powodować rzeczywiste zaburzenie widzenia. Taki astygmatyzm określa się jako fizjologiczny, i nie podejmuje się w jego przypadku leczenia. W przypadku wyższych zaburzeń jednak wyróżnia się kilka rodzajów astygmatyzmu, zależnie od tego, który element oka zostaje zniekształcony. Astygmatyzm to bowiem nic innego, jak zniekształcenie elementów oka. Powoduje ono nieprawidłowy kąt padania światła na siatkówkę oka, która odpowiedzialna jest za tworzenie obrazu. W efekcie wzrok nie funkcjonuje prawidłowo, następują zaburzenia widzenia i zamazanie obrazu.

Astygmatyzm rogówkowy

Wyróżnia się trzy rodzaje astygmatyzmu. Najczęściej spotykanym jest astygmatyzm rogówkowy. Ocenia się, że obejmuje on nawet 98% przypadków. Polega na odkształceniu się rogówki. Rogówka to zewnętrzna część gałki ocznej, znajdująca się przed soczewką. Ma silną zdolność skupiającą światło - dwukrotnie przewyższa ona zdolność skupiania światła przez soczewkę. Dlatego też odpowiedzialna jest w dużej mierze za skupianie promieni świetlnych na siatkówce, co umożliwia widzenie. Nie jest to jej jedyna funkcja. Rogówka ma również za zadanie chronić soczewkę.

Zdrowa rogówka ma kształt kulisty, zaokrąglony. W przypadku astygmatyzmu rogówkowego następuje jej odkształcenie i staje się ona wydłużona. Jej kształt przypomina wówczas raczej piłkę do rugby niż fragment kuli.

Astygmatyzm soczewkowy

Innym rodzajem astygmatyzmu jest astygmatyzm soczewkowy. Ten występuje zdecydowanie rzadziej, niż astygmatyzm rogówkowy - dotyczy niewiele ponad 1% pacjentów. W tym wypadku to nie w rogówce, a w soczewce rodzi się wada wzroku. Soczewka oka może ulec odkształceniu podobnie, jak rogówka, bądź problemem może być jej nieprawidłowe ustawienie. Skutki są podobne - promienie słoneczne nie padają na siatkówkę prawidłowo i obraz staje się odkształcony. Astygmatyzm soczewkowy może rozwinąć się w następstwie zaćmy. Częściej jednak jest wynikiem wrodzonej wady soczewki, jak na przykład w przypadku soczewki małej, bądź kulistej.

Astygmatyzm mieszany

Ostatnim rodzajem astygmatyzmu, jaki można wyróżnić ze względu na jego umiejscowienie, jest astygmatyzm mieszany. W tym wypadku zniekształcenie rogówki łączy się ze zniekształceniem, bądź wadliwą budową soczewki. Nie oznacza to koniecznie, że astygmatyzm mieszany będzie wyróżniał się poważniejszymi zaburzeniami widzenia. Jest to również bardzo rzadko występująca odmiana astygmatyzmu. W jej przypadku, podobnie, jak w astygmatyzmie rogówkowym i soczewkowym, leczenie podejmuje się poprzez dopasowanie odpowiednich szkieł korekcyjnych w okularach, bądź soczewek kontaktowych.

Inne rozróżnienia astygmatyzmu

W przypadku astygmatyzmu można wyróżnić też kilka innych typów. Ponieważ często występuje on równolegle z nadwzrocznością, bądź krótkowzrocznością, wyróżnić można astygmatyzm nadwzroczny i krótkowzroczny. Dodatkowo każdy z nich dzieli się też na zwykły i złożony. Nie są to informacje, które pacjent koniecznie musi znać. Zdiagnozowanie dokładnego rodzaju astygmatyzmu jest najbardziej istotne dla lekarza okulisty, aby mógł zastosować odpowiednie leczenie i przepisać właściwe soczewki korekcyjne. Jeszcze do niedawna cylindryczne (inaczej toryczne) szkła potrzebne do korekcji astygmatyzmu możliwe były jedynie w okularach. Obecnie nowoczesne toryczne soczewki kontaktowe są już dostępne i stanowią spore ułatwienie dla wielu pacjentów. Można także zdecydować się na laserowy zabieg korekcji astygmatyzmu. Takie operacje przeprowadza się raczej u dorosłych, nigdy u dzieci.